Rumeysa Dobra
14 Ara 2023
Editörlüğünü Zahit Atçıl, Ercüment Asil ve Cemal Atabaş'ın yaptığı Osmanlı'da İlm-i Tarih çıktı!
Bu eser, anakronik tarihçilik yaklaşımına bir eleştiri getirerek bizzat Osmanlıların kendi geçmişlerini nasıl anladıkları ve anlattıklarıyla ilgilenmektedir. Bu bağlamda eserde şu sorulara cevap aranmıştır:
"Osmanlı döneminde tarih ilmini kimler, nasıl icra etmişlerdi? Ne tür tarih metinleri oluşturmuşlardı? Tarihi kimler için hangi motivasyonlar ile yazmışlardı? Okuyucuları kimlerdi? İmparatorluğun farklı okuyucu çevrelerine nasıl hitap ediyorlar, onları nasıl ikna etmeye çalışıyorlardı? İcra ettikleri tarih ilmi hakkında ne düşünmekteydiler? Bu uğraşın incelikleri hakkında ne kadar bilinçliydiler? Osmanlılığın tarihini yazmak ile onun geçmişini ve geleceğini tahayyül etmek arasındaki bağlantılar nelerdi?"
Bu sorular çerçevesinde Osmanlı'da İlm-i Tarih adlı eserde "Osmanlı tarihçilerinin kaynaklarını, uyguladıkları metotları, metinlerini inşa yöntemlerini, tarihi yazmadaki amaçlarını, pratik ve entelektüel kaygılarını inceleyen araştırmalar bulunmaktadır."
Üç bölüme ayrılan eserin ilk bahsinde Osmanlı Devleti'nde dönemin tarihçilerinin tartıştıkları yöntemler ve vakaları kaydetme tercihleri gibi temalar işenmektedir. İkinci bölümde tarihçilerin kendi biyografik koşulları eksesninde tarih ilmini icra etme serüvenleri ne yönelik bir bakış açısı geliştirilmiştir. Son kısımda ise tarihi metinlerin sebeb-i telifleri, hedef kitleleri, anlatısal özellikleri ve diğer metinlerle ilişkileri gibi noktalara değinilmektedir.
Osmanlı Devleti'nin İlm-i Tarih'ine ilgi duyan araştırmacılar ve okuyucular için değerli bir eser olacak olmakla beraber tarihsel bağlamdan kopuk bir anlatıma eleştirel bakış açısı geliştirmesi de dikkate değer bir diğer hususu teşkil etmektedir.
Detaylı bilgi için tıklayınız.