top of page

Bildiri Çağrısı: Osmanlı'da Ulûm-i Tabiiyye

Rumeysa Dobra

22 Nis 2024

İstanbul Araştırma ve Eğitim Merkezi (İSAR), son yıllarda Osmanlı ilim hayatıyla ilgili genişleyen literatüre katkıda bulunmak amacıyla, Osmanlı ilim geleneğinin farklı dalları hakkında bir dizi sempozyum düzenliyor ve bu dalların yerini değerlendirip yeniden tanımlamayı amaçlıyor.

Hem İslam düşünce geleneğinde hem de genel olarak düşünce tarihinde. Bu bağlamda İSAR bugüne kadar sırasıyla kelam, fıkıh, tasavvuf, tefsir, hadis, Arap dil ​​bilimleri, mantık ve delil teorisi, tarih ve ahlâk disiplinlerini kapsayan dokuz sempozyum düzenledi. Her sempozyumun çıktıları daha sonra bir kitap cildi halinde derlendi ve yayınlandı. Bu sempozyumların onuncusu Osmanlı döneminde tabiat bilimleri üzerine olacaktır.


Sempozyumun başlıkları bunlarla sınırlı olmamak üzere aşağıdaki örnek temaları içermektedir:


  1. Osmanlı İmparatorluğu'nda doğal düşüncenin kapsamı, ana kontrol noktaları ve dönemleri

  2. Osmanlı tabiat bilimlerinin genel olarak tabiat bilimleri tarihinde ve düşüncesindeki yeri

  3. Osmanlı İmparatorluğu'nda doğa bilimlerine ilişkin metinlerin ve yazarların sınıflandırılması (kronolojik, bölgesel, mesleki, konu bazlı vb.)

  4. Osmanlı ilimler tasnifinde tabiat ilimlerinin yeri

  5. Doğa bilimleri ile diğer disiplinler arasındaki ilişki

  6. Kelâm, İşrâkcılık, Tasavvuf ve Meşşâî gelenek eserlerinde tabiat bilimleriyle ilgili konular

  7. Osmanlı’da Kimya, Mineraloji, Meteoroloji, Botanik, Zooloji gibi temel doğa bilimleriyle ilgili eserler ve konular

  8. Osmanlı Devleti’nde Jeoloji, Sismoloji, Ziraat, Veterinerlik, Avcılık, Mekanik, Gelgit, Hidrostatik, Gastronomi, Ormancılık gibi tabiat bilimlerinin alt dallarıyla ilgili eserler ve konular

  9. Bağlamında rüya tabiri, İlmü'l-Havâs, 'Acâ'ib el-Mahlûkât, İlm-i Cevâhir, İlm-i Kıyâfe, İlm-i Firâse, Astroloji, İlmü'n-Nîrancât ve İlm-i Tılsimât ile ilgili eserler ve konular Osmanlı İmparatorluğu'ndaki doğa bilimleri teorileriyle ilişkileri. Osmanlı tabiat bilimlerine ait eserlerin kaynakları

  10. Osmanlı İmparatorluğu'nda doğa bilimleri bağlamında çeviriler

  11. Osmanlı döneminde tabiat bilimleriyle ilgili eserlerin yazım türleri (müellif, şerh, şerh vb.)

  12. Osmanlı döneminde tabiat ilimlerinin öğretildiği ve araştırıldığı yerler (enderun, medreseler, mektepler, mühendislik okulları, şifâhhaneler vb.)

  13. Osmanlı düşünürlerinin doğa bilimlerinden beklentileri ve bu bilimi kavramsallaştırmaları

  14. Osmanlı doğa filozoflarının motivasyonları ve sürdürdükleri entelektüel gelenekler

  15. İstanbul ve Anadolu kütüphanelerindeki yazma eser koleksiyonlarının doğa bilimleri açısından değerlendirilmesi

  16. Tabiat bilimlerindeki belirli problemlere odaklanan risale gelenekleri (Cevher -i farz , zaman, mekân, hareket, madde, araz ve gökkuşakları ile ilgili risaleler)

  17. Osmanlı medreselerinde tabiat ilimlerinin incelenmesi

  18. Batılılaşma döneminde modern doğa bilimlerinin karşılanışı


Not:

  • Program sonrasında yazarlara seçilen makaleleri bir kitap bölümü olarak düzenlemeleri için süre verilecek ve metinler ayrı bir editörlü kitap bölümü olarak yayınlanacaktır.

  • İstanbul'da düzenlenecek sempozyumun dili Türkçe, Arapça ve İngilizce'dir.

  • Kabul edilen sunumcuların yol ve konaklama masrafları karşılanacaktır.

  • Özetler maksimum 250 kelime olmalıdır.

    Özetler, başvuru sahiplerinin iletişim bilgileri ve akademik özgeçmişleri ile birlikte symposium@isar.org.tr adresine gönderilmelidir.


Detaylı bilgi için tıklayınız.

bottom of page